Kadın Giysisi Olarak Örtü (Hicap)

Hicabın Tarihçesi

Hicap, günümüzdeki başka bir anlamıyla da, kadınlar tarafından kullanılan örtüdür.

Bilim adamları, tarihi belgelere dayanarak, başörtüsünün İslam'da zorunlu olmaması gerektiğini; çünkü kadının örtünmesinin daha önceki dönemlerde ortaya çıktığını savunmaktadırlar. Örtünme, Arabistan'a, İslam'dan çok daha önce, diğer ülkelerle olan ilişkiler sonucunda gelmiştir. O zamanlar bu toplumda örtünme, kadının sosyal statüsünü belirlemiştir.

Laila Ahmet, "İslam'da Kadın ve Cinsiyet: Modern Bir Tartışmanın Tarihi Kökenleri" (Women and Gender in Islam: Historicial Roots of a Modern Debate) adlı eserinde şöyle demektedir: "Örtü, anlaşıldığına göre, Sasani halkında yaygındı. Bunun dışında, İslam'ın ortaya çıktığı dönemde, kadınla erkek arasında cinsiyet ayrımı Hırıstiyanlığın etkisindeki Ortadoğu ve Akdeniz ülkelerinde çok yaygındı. Hazreti Muhammet'in yaşadığı dönemde müslüman kadın olarak yalnızca O'nun eşleri örtünmüşlerdir. Kendisinin ölümünden ve çevredeki ülkelerin müslümanlar tarafından fethedilmesinden sonra oralardaki yüksek statülü kadınların örtündüklerinin görünmesi, sosyal statüsü yüksek olan müslüman kadınlar arasında da örtü kullanmayı alışkanlık haline getirmiştir. 1

Açıklamaya devam ediyor:

"Öyle görünüyor ki Arabistan'a örtünme Muhammet tarafından getirilmemiştir. Daha önceden zaten vardı. Örtünme toplumsal statünün bir parçasıydı ve aynı şey Yunanlılar'da, Romalılar'da, Yahudiler'de ve Asurlular'da da değişik biçimlerde görülmektedir. Biraz önce bahsettiğimiz yer hariç, Kur'an'ın hiçbir yerinde kadının örtünme zorunluluğundan söz edilmemektedir. Kadının örtünmesinden söz eden tek yerde, kadınlara edep yerlerini örtmeleri ve göğüslerinin üzerine bir şal örtmeleri emredilmiştir. (Sure 24: 31.32). Hazreti Muhammet hayattayken yalnızca O'nun eşleri örtünmüştür. "Örtü takmaktaydı." ayeti hadislerde bir kadının Muhammet'e eş olduğunu anlatmak için kullanılmıştır. Bu geleneğin halkın diğer kesimine de nasıl yayıldığı bilinmemektedir. Çevre bölgelerin müslümanlar tarafından fethedilmesinden sonra o bölgelerdeki sosyal statüsü yüksek kadınların örtü kullanmasının geleneksel olması ve zenginliğin Araplar toplumundaki kadının yüksek statüye etkisi ve Muhammet'in eşlerinin örnek olarak alınması sonucunda bütün kadınlar bu uygulamaya uyum göstermiş olabilirler." 2

İran'da en çok kullanılan kapanma yöntemi olan çador ise İslam öncesi zamandan kalan kumaşa sarınma geleneğidir. Bu, eski dönemlerde zengin kadınların kumaşa sarılmış taht-ı revanla taşınması geleneğine dayanmaktadır. 3

Georgetown Üniversitesi'nin İslam Bilimleri Profesörü John Esposito, İslam'ın ilk dönemlerinde kadını örtme ve dışarıya karşı koruma geleneğinin Fars ve Bizans bölgelerinin fethedilmesiyle ve o toplumlara asimile olunmasıyla gerçekleştiğini belirtmiştir. Esposito'ya göre bu gelenek, daha sonra da Kur'an'daki normlara ve değerlere dayandırılmıştır. Kur'an kadının örtünmesini ve toplumdan soyutlanmasını ön görmemektedir. Tersine toplumda kadın ve erkeğin dini sorumluluklarının aynı olduğunu vurgulamaktadır. 4

Şeyh Muhammet el-Gazali Fıkıh ve Hadis arasında Sünnet adlı eserinde şöyle demektedir: "Kadınları cahil bırakan ve onların sosyal hayata katılmasını engelleyen gelenekler, cahiliye döneminin kalıntılarıdır. Bu gelenekleri devam ettirmek İslam'ın ruhuna aykırıdır." Gazeli devam ediyor ve Peygamberin yaşadığı dönemde kadınların hem evde, hem camiide, hem de cephede eşit olduklarını belirtiyor. Günümüzde gerçek İslam, İslam adına mahvedilmektedir. 5

Şeyh Mustafa Galayini, "İslam: Medeniyet Ruhu" adlı eserinde okurlarına, örtünme geleneğinin İslamiyet'in doğuşundan önce var olduğunu ve Müslümanlar'ın bu geleneği, karışıp ortak yaşadıkları diğer halklardan aldıklarını hatırlatmaktadır. 6

Nazira Zin al-Din, örtünmenin zengin aile kadınlarının statüsünü gösteren bir sembol olduğunu vurgulamaktadır. Hicabı zengin kadınları diğer kadınlardan ayırmak için kullanılan aristokrat bir alışkanlık olarak gören Nazira, Şeyh Abdul Kadir el-Magribiye atıfta bulunmaktadır. Nazira, günümüzde uygulanan hicabın (örtünme) İslami kanunlara (şeriat) uymadığı sonucuna varmaktadır. 7

Bir başka İslam Bilgini Abdülhalim Ebu Şika, İslamda Kadın konusunda "Tahrir al-mara'a fi 'asr al-risalah: Peygamberin Yaşadığı Dönemde Kadınların Eşitliği" üzerine bilimsel bir makale yazmıştır. Kendisi de kadının peygamberin yaşadığı dönemdeki statüsüyle şimdiki statüsü arasındaki çelişki (farklılık) konusunda Zin el-Din ve Gazali ile hemfikirdir. 8

Kadın örtünmeli mi örtünmemeli mi tartışmaları yüz yılı aşkın bir süredir İslam dünyasını ikiye böldü.

Faslı sosyolog Fatima Mernissi, "Örtü ve Erkek Üstünlüğü: İslam'da Kadın Hakları Üzerine Feminist Bir Yorum" (The Veil and the Male Elite: A Feminist Interpretation of Women's Rights in Islam) adlı kitabında muhafazakârları suçlayarak kendi otoriter hükmetme sistemlerini meşrulaştırmak için kutsal ayetler üzerinde oynadıklarını belirtmiş ve bunun "Müslüman toplumların güç kullanımında karakteristik yapı" olduğunu yazmıştır. 9

_____________________________
Referanslar

1- Ahmed, Leyla, Women and Gender in Islam: Historical Roots of a Modern Debate , (New Haven: Yale University Press, 1992), p.5
2- Ibid., p. 56
3- Aslan, Reza, No god but God, (Random House Inc. New York , NY , 2005) p.65
4- John Esposito, Islam: The Straight Path,(Oxford University Press, 3rd Edition, 2005) p.98
5- Shaykh Muhammad al-Ghazali.: Sunna Between Fiqh and Hadith (Cairo: Dar al-Shuruq, 1989, 7th edition, 1990)
6- Shaykh Mustafa al-Ghalayini, Islam ruh al-madaniyya(Islam: The Spirit of Civilization) ( Beirut : al-Maktabah al-Asriyya ) 1960) P.253
7- Nazira Zin al-Din, al-Sufur Wa'l-hijab (Beirut: Quzma Publications, 1928) pp.255-56
8- Abd al-Halim Abu Shiqa, Tahrir al-mara' fi 'asr al-risalah (Kuwait: Dar al-Qalam, 1990)
9- Fatima Mernissi, The Veil and the Male Elite : A Feminist Interpretation of Women's Rights in Islam. translated by Mary Jo Lakeland (Addison-Wesley, 1991)