اسلام و یگانگی دین

بنیاد کلیه ادیان بر یک اصل استوار میباشد و آن اصل یگانگی است. پیامبران این نوید الهی را برای انسانها به ارمغان آورده اند که خدا یکی است و هر انسانی قادر به شناخت او می باشد. اگر یک واقعیت و یک خدا هست، لاجرم فقط یک دین می بایستی موجود باشد. پس مفهوم کلمه "ادیان" چیست و واقعیت دین چه می باشد؟

عرفان می آموزد که تعالیم پیامبران همچون حضرت موسی، حضرت عیسی و حضرت محمّد(ص) با یکدیگر مغایرت نداشته بلکه کلیه پیامبران، جانهای مشتاق را به سوی شناخت خداوند یگانه هدایت نموده و عروج به مراتب ملکوتی انسان و نهایتاً یگانگی خالق و مخلوق را تعلیم می فرمایند. هر یک از پیامبران مرتبه ای خاص از شناخت دین یعنی شناخت یک واقعیت یگانه را تعلیم فرموده اند. بعبارت دیگر واقعیت دین در مراتب به وسیله پیامبران اعلام گردیده تا نهایت عروج روحانی میسر گردد.

کرن آرمسترانگ محقق برجسته در کتاب "تاریخ خدا شناسی" می گوید:

"روزی که ورقه بن نوفل مسیحی اعلام نمود که باور دارد حضرت محمّد(ص) پیامبری راستین است، نه خود او و نه حضرت محمّد(ص) انتظار مسلمان شدن او را نداشتند. حضرت محمّد(ص) هرگز از یهودیان و مسیحیان نخواست به دین اسلام درآیند، مگرآنکه خود می خواستند، چون آنان نیز خود پیامبرانی حامل وحی الهی داشتند. قرآن، وحی و پیام و روش پیامبران پیشین را باطل نمی کرد. بلکه تاکید داشت که تجربه های دینی بشر با هم پیوسته اند. این نکته حائز اهمیت بسیار است و میبایست مورد توجه قرار گیرد زیرا بسیاری از مردم ممالک غربی بر این باور هستند که اسلام سر سازش با ادیان دیگر را نداشته و پذیرای آنان نمی باشد. در صورتی که چنین نیست و مسلمانان از همان ابتدا کمتر از یهودیان و مسیحیان وحی الهی را صرفا محدود به پیامبر خود می دانستند."[1]

حضرت صلاح الدین علی نادر عنقا، عارف عالیقدر زمان در کتاب "عرفان" می فرمایند:

"عرفان جوهره تعالیم پیامبران است و از ابتدای تاریخ بشریت موجود بوده، زیرا که بذر معرفت در درون قلب همه انسان ها نهفته است و در هر زمانی پیامبرانی مرسل چون زرتشت ، بودا، موسی، عیسی و حضرت محمّد(ص) را جهت رهبری و بشارت افراد برای دریافت علم الهی مکنون در این بذر معرفت روانه نموده است. هریک از پیامبران،تعلیم و دستور العملی بهمراه آورده تا جویندگان حقیقی را در سیر درونی آنان رهنمون گردند.[2].

خداوند در قرآن کریم می فرماید:

قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ

(3:84)

بگو ایمان آوردیم به خدا و آنچه بر ما فرود آمد و آنچه فرود آمد بر ابراهیم و اسماعیل و اسحق و یعقوب و اسباط و آنچه داده شد به موسی و عیسی و پیمبران از پروردگارشان. فرق نگذاریم میان هیچکدام از ایشان و مائیم برای او اسلام آورندگان

آیه فوق صراحتا مشخص می سازد که اسلام قائل به تفکیک مابین پیامبران نیست و سپس بلا فاصله در آیه بعدی می فرماید:

وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ

(3:85)

هرکس بخواهد جز اسلام دینی را، هرگز پذیرفته نشود از او، و او است در آخرت از زیانکاران

بنابراین اگر بشر محقق امروز از مفاهیم عوامانه و تعبیرات غلطی که حامل رفتارهای افراطی و برداشت های سطحی از معنی اسلام است صرفنظر نماید، قادر به درک و استنباط صحیح حقیقت این پیام که افشاگر اصل یگانگی است می شود. زیرا اسلام به معنی تسلیم به دانش ازلی و خداوند است و مرتبه نهایی عروج الهی انسان را متجلی می سازد. در اینجاست که موجودیت محدود قطره درهم شکسته و در دریا فنا میشود و بعبارت دیگر قطره در دریا مستحیل گشته و تسلیم عظمت لا یتناهی آن شده و اصل یگانگی تجلی می یابد. اسلام یعنی تسلیم به واقعیت مطلق، به خدا. لذا انسان با جذبه عشق بر اساس شهود و یقین تسلیم علم ذاتی و الهی مستتر در موجودیت"من" شده و در کنه وجود خویش در کعبه دل شاهد یگانگی خداوند می شود.[3]

_____________________________
مآخذ:
1. Karen Armstrong, A History of God: The 4000-year Quest for Judaism, Christianity, and Islam (New York: The Random House Publishing Group, 1993) pp.152-153.
2. Molana Salaheddin Ali Nader Angha, Sufism ( Irvine, CA: M.T.O. Publications,1996) p. 26.
3.Molana Salaheddin Ali Nader Angha, Peace .(Verdugo, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications 1987). p. 32.