اصول اسلام
اصول دین و فروع دین

تعالیم اسلام در پنج اصل به عنوان «اصول دین» به شرح زیرعرضه می­شوند:

  • 1ـ توحید: یگانگی خداوند

  • 2ـ نبوت: رسالت نبی اکرم(ص)

  • 3ـ معاد: رستاخیز، قیام

  • 4ـ عدل: اعتدال و توازن

  • 5ـ امامت: هدایت روحانی

«اصول دین» اجتهادی است و پس از معرفت به «اصول دین» مقدس اسلام، آنچه در این اصول دریافت شده با بجای آوردن «فروع دین» پیروی و بکار گرفته می­شوند:

  • 1ـ نماز (صلوه): نمازهای پنجگانه روزانه
  • 2ـ روزه (صوم): روزه ماه مبارک رمضان
  • 3ـ خمس: اختصاص دادن دارائی و نیرو برای امور خیر
  • 4ـ زکات: پاکیزگی نفس و کردار و مال و اموال از اضافات
  • 5ـ حج: انجام مناسک حج خانۀ خدا
  • 6ـ جهاد: کوشش در جهت شناخت و معرفت
  • 7ـ امربه معروف و نهی از منکر: نشر معرفت و علم، بازداری از جهل

عرفا، تعالیم اسلام را در مراتبی سه گانه شرح و توصیف فرموده­اند. مولانا جلال­الدین علی میرابوالفضل عنقا در آثار خود به نقل از شیخ نجم­الدین کبری فرموده است:

«تصوف بر سه مرتبه است: شریعت و طریقت و حقیقت. فرمود: شریعت مانند کشتی است و طریقت مانند دریا و حقیقت مانند دُرّ. پس هر که خواستار درّ گردید کشتی را سوار شده راهی دریا می­شود و به دُرّ می­رسد. هر کس این ترتیب را ترک کرد به حقیقت نرسید. یعنی اول چیزی که بر طالب واجب است شریعت است؛ و مراد از شریعت همانست که خدا و رسول(ص) فرموده از وضو، نماز، روزه، حج و ترک حرام و غیر از اوامر و نواهی به شرایط معلوم و حقیقی؛ و طریقت به ملازمت تقوی است و آنچه ترا به مولی نزدیک کند، چون قطع منازل و مقامات؛ و اما حقیقت پس همان وصول به مقصد است و مشاهده نور تجلی.»1

امیرالمؤمنین علی(ع) فرموده است: «شریعت بندگی حق است به حق؛ طریقت حضور در حق است به حق؛ و حقیقت مشاهده حق است به حق.» کلمه صلوه (نماز) به معنی خواندن است و آن کوشش برای قرب به حق است. امام جعفر صادق(ع) فرمود: نماز (صلوه) شامل سه مرتبه است: نماز در شریعت به اذکار و ارکان است، و نماز در طریقت به جدا شدن از موجودیتها و توجه کلی به رحمن و استغراق در لذات مناجات در هر زمان و مکان می­باشد.1

در حقیقت هر یک از فروع دین اسلام واجد این سه مرتبه می­باشند. برای مثال روزه در شریعت خودداری از خوردن و آشامیدن و به عبارتی امساک از اَکل و شرب و غیر آنهاست و صوم طریقت به امساک از اوهام و اشتغال به محبت رب الانام است. حج در شریعت، زیارت بیت الله، و در طریقت، زیارت تجلیات الله تعالی، و در حقیقت، حج فناء فی­الله است.

هنگامی که سالک آنچه را که ذکرش گذشت رعایت کند به شرح صدر خود رسیده است و در اطوار عبادات و طاعات، زبان و جوارح به انوار ملکات نفسانیه تقویت می­شود و مصداق قول حق تعالی می­گردد، همانگونه که خداوند وعده داده است.1

«خدا دوست و ولی آنان است که ایمان آورده­اند. برون آردشان از تاریکیها به سوی روشنایی.» (سورۀ 2 بقره/ آیه 257)


_____________________________
مآخذ:
1. Sadegh ANGHA, Hazrat Shah Maghsoud, Al-Rasa'el - Purification and Enlightenment of the Hearts, M.T.O. Shahmaghsoudi Publication®, Verdugo City, CA, USA, 1991.

Bitte aktualisieren Sie Ihren Flash Player!