اصل معاد

«پس همانا روز رستاخیز برانگیخته شوید.»
قرآن کریم (سورۀ 23 مؤمنون/ آیۀ 16)

در اسلام، طلب حقیقی و بپای خاستن در جهت کشف حقیقت وجودی انسان، قیام نامیده می­شود. قیام به معنی بپای خواستن (برخاستن) براساس مرکزیتی ثابت و بدون هیچگونه تمایل و انحراف به جهتی می­باشد. برای نمونه، اولین قدم در نماز، قیام و بپای خاستن به نیت شهود و شهادت بر یگانگی خداوند است.

«آیا نیندیشیدند پیش خود که نیافریده است خدا آسمانها و زمین و آنچه را میان آنها است جز به حق و سرآمدی نامبرده، و هرآینه بسیاری از مردمند به ملاقات پروردگار خویش کافران.»
قرآن کریم (سورۀ 30 روم/ آیۀ 8)

امیرالمؤمنین علی(ع) مولا و پیشوای متقیان فرموده است: «متعجبم از کسانی که نفس خود را نمی­شناسند و می­خواهند خدا را بشناسند.»

تصور اکثریت مردم بر این است که خدا را می­شناسند. آنان می­پندارند که خدا ما را آفریده و به خود رها نموده است و سپس روز رستاخیز دوباره ظاهر گشته و سرنوشت ما را رقم زده و به بهشت و یا جهنم روانه خواهد نمود. اما، حقیقت این است که هر شخص بهشت و یا جهنم خود را در طی همین نشأت از حیات خاکی خود ساخته و سپس در هنگام مرگ نیز در همان نشأت سیر خواهد کرد. مردم گمان می­کنند که پس از مرگ به جای دیگری خواهند رفت.

پیامبر اکرم حضرت محمّد(ص) می­فرماید:

«کما تعیشون تموتون و کما تموتون تحشرون.»
«همانگونه که زندگی می­کنید می­میرید و همانگونه که می­میرید حشر خواهید کرد.»

اگر فردی در طول حیات زمینی خود ناآرام و مضطرب باشد پس از مرگ نیز در همان برزخ روحی سیر خواهد کرد و این جهنمی است که او برای خود ساخته و تا به ابد در آن حشر خواهد نمود. ناآرامی، خشم و غضب، حرص و طمع، حسادت و بُخل که انسان با آن دست به گریبان است، در اصل، همان جهنم اوست که پس از مرگ نیز ادامه خواهد داشت.

جوهره تعالیم پیامبران و بخصوص تعلیم پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) گویای این اصل می­باشد که:

«موتوا قبل ان تموتوا.»
«بمیرید قبل از آنکه بمیراند شما را.»

این تعلیم بدین معنی است که از نفس سرکش طبیعی و موجودیت محدود خود باید مُرد و رها شد و حجابهایی که پوشاننده واقعیت می­باشند را می­بایست درید، تا بتوان در هر دو عالم در صلح و آرامش بود.

هنگامی که انسان در مرکزیت ثابت وجودی خود قیام کند، ابعاد و محدودیتهای مجازی را در هم شکسته و رهایی و آرامش ابدی را تجربه خواهد کرد. بمانند قطره­ای آب که با شکستن حباب در دریا مستحیل می­شود و عظمت و وسعت دریا را تجربه نماید. این مرتبه از سلوک در عرفان، فناء فی الله و بقاء بالله نامیده می­شود و بیانگر حقیقت اصل معاد و قیام رستاخیز است.1

_____________________________
مآخذ:
1- Molana Salaheddin Ali Nader Angha, Sufism, The Reality of Religion (Riverside, CA: M.T.O. Publications®, 2002)