اصل توحید: یگانگی خداوند
شهادت به یگانگی وجود

«پروردگار آسمانها و زمین و آنچه مابین آنهاست و خداوند مشارق.» قرآن کریم (سورۀ 37 صافات/ آیه 5)

قرآن کریم مکرراً بر امر یگانگی خداوند تأکید فرموده است:

«خداوند شما یگانه است و نیست خدایی جز او.» قرآن کریم (سورۀ 2 بقره/ آیۀ 163)

بیش از 1400 سال پیش پیامبر مکرم اسلام اعلام نمود که «هر کس که خود را شناخت، به تحقیق پروردگار خویش را شناخته است.» هویت حقیقی انسان موجودیت متغیر سلولی و افکار و یا اکتسابیات و حالات متغیر روانی و احساسی او که دائماً در تغییر و تحول است نمی­باشد. پیشوای مؤمنین حضرت علی(ع) می­فرماید: «توحید اسقاط اضافات است.»

شخصیت حقیقی انسان اصولاً به دور از متغیرات و جوهره­ای ثابت و لایتناهی می­باشد. بدین دلیل است که در اسلام، هویت ذاتی انسان و «من» حقیقی او مترادف با ذات هستی است. اسلام مبشر اصل توحید و یگانگی مطلق وجود است و قانون یگانگی وجود و ایمان بر یگانگی خداوند در شهادت تجلّی می­یابد:

«لا اله الاّ الله»
"نیست خدایی جز الله"

از طریق تسلیم به علم ذاتی مکنون در موجودیت انسان است که شهادت بر یگانگی وجود میسر می­گردد. این بدین معنی است که خواست انسان با اراده هستی مطلق یکی شده و فواصل مجازی و محدودیتهای فردی درهم می­شکند. این مرتبه از آزادگیِ کامل و عشق در آثار عرفای شامخ به تفصیل منعکس گردیده است.1

در این مرتبه از سلوک است که مؤمن با صداقت کامل و صفای نیت به یگانگی خداوند شهادت می­دهد. چنین شهادتی صرفاً لسانی نیست بلکه همه موجودیت او از جسم و فکر و قلب و جان گویای حضور حق تعالی می­گردد.2

«ما از رگ گردن به او نزدیکتریم.» قرآن کریم (سوره 50 ق/ آیۀ 16)

کلیه مسلمانان ایمان به یگانگی خداوند و توحید را به عنوان اولین و مهمترین اصل می­شناسند و پس از آن اعتقاد بر هدایت الهی از طریق انبیاء مرسل که حضرت محمد(ص) آخرین آنان و خاتم الانبیاء می­باشد را واجب می­دانند. شهادت بر یگانگی و حضور مطلق خداوند و رسالت حضرت محمد(ص)، شهادتین در اسلام را بنا می­نهد و پایه اعتقاد کلیه مسلمانان است.3

_____________________________
مآخذ:
1- Molana Salaheddin Ali Nader Angha, Sufism The Reality of Religion (M.T.O. Shahmaghsoudi Publications®, Washington D.C., 2000) p.14
2- Ibid.
3- Houston Smith, World's Religions (Harper San Francisco, 1986) p.146