مقدّمات نماز
پیش از اقامه نماز، اعمالی که حاوی دقایقی باطنی است بر حسب سنّت حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم باید بجا آورده شود که مقدّمات نماز نامیده میشود.
. اهل معرفت میگویند چهار چیز را به چهار چیز بشوئید: روی خود را به اشک دیدگان، و زبانتان را به ذکر آفریدگار، و دلهایتان را به خشیت پروردگار، و بدنهایتان را به بازگشت به مولای خود.
از جمله مقدّمات نماز، طهارت، ستر عورت، غصبی نبودن مکان نمازگزار، شناختن وقت نماز، وضو، شناختن قبله، و اذان و اقامه میباشد. 1
طهارت
طهارت در نماز ظاهراً به طهارت بدن و جوارح و لباس از آلودگی و باطناً به تطهیر نفس از خطاها و معاصی و ذمائم اخلاق، و تطهیر قلب از حُبّ دنیا و ترک ما سوی الله است و همانطور که در تطهیر ظاهر تأکید شده است تطهیر باطن و نفس و خواطر، به مراتب واجبتر از آن است.
از جمله تطهیرات، رعایت حقوق است و اداء حق همه چیز و همه کس.
سخن اهل معرفت است که هرگاه که نفست از تو سالم بود حقّش را ادا کردی و هرگاه خلق از تو سالم ماند حقشان را پرداختهای.
نبی اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرموده است: مَثَلِ مؤمن خالص، مَثَلِ آبست به صفا در طاعات حق، همچون صفای آب در وقتی که از آسمان نازل میشود پاک و خالص است. 2
ستر عورت
"ای فرزند آدم! بتحقیق نازل کردیم بر شما لباس، میپوشاند بدیهای شما را، و پوشش و لباس تقوی بهتر است و این از آیات خداست شاید متذکر شوید." (قرآن کریم سوره 7 آیه 26)
ستر عورت واجب است مطلقاً از هر کس حتّیٰ از خود و بالاخص شرط مؤکّد است در وقت اقامه صلوٰة، و آن ظاهراً پوشاندن قبایح، و باطناً پوشاندن لباس تقوی و اخلاص و توبه و صدق است بر نفسانیات، از آنکه نظرگاه حق میباید پاک و منزّه از ذمائم و خطایا باشد. 3
مکان و غصبی نبودن آن
یکی دیگر از مقدّمات نماز، رعایت در تطهیر مکانی است که نمازگزار در آنجا اقامه صلوة میکند و باطناً اشاره به دل اوست که باید از نقش ما سوی الله پاک باشد.
دل مؤمن باید مؤدّب به آداب شرع و قواعد خصائل آدمی باشد و چون دل عرش خدا و مسجد اوست نباید غصبی یا ناپاک باشد که این هر دو مُبطِل نمازند و مانع افاضات فیض حق. 4
وقت نماز
مولانا المعظّم حضرت شاهمقصود صادق عنقا میفرمایند: "به حقیقت، وقت، دقایقی است که بنده به تمام وجود متذکّر حضرت حق جلّ و علاست". 5
وقت از مقدّمات نماز و شرعاً اوقاتی است جهت عبادت در شبانه روز.
مجموع نمازهای واجب در شبانه روز 17 رکعت میباشد که در پنج نوبت به ترتیب زیر اجرا میگردد. 6
. لازم است که هر نماز در زمان خود بجا آورده شود.
نماز صبح: |
2 رکعت |
وقت آن از لحظه پایان شب یعنی فجر صادق است تا طلوع خورشید. |
|
|
|
نماز ظهر |
4 رکعت |
وقت آن از اول ظهر تا قبل از نماز عصر است |
|
|
|
نماز عصر: |
4 رکعت |
وقت آن از بعد از خواندن نماز ظهر تا قبل از غروب آفتاب است. |
|
|
|
نماز مغرب: |
3 رکعت |
وقت نماز مغرب از اول غروب تا قبل از نماز عشاء میباشد |
|
|
|
نماز عشاء: |
4 رکعت |
وقت آن از بعد از خواندن نماز مغرب تا قبل از نیمه شب است. |
|
|
|
مولانا المعظّم حضرت شاه مقصود صادق عنقا در رساله الصّلاة میفرمایند:
نماز مغرب بمنزله بذر است و
نماز عشاء بمنزله ریشه که در تاریکی و خفی نمو میکند و
نماز صبح بمنزله جوانه حیاتی است که سر از زمین بیرون میآورد و
نماز ظهر بمنزله شاخ و برگ و
نماز عصر بمنزله ثمر شجر عبادت است
و فرمودهاند که هر کس نماز عصرش فوت شود به اهل و مالش ستم کرده.
7
وضو
وضو از مقدّمات نماز و امری ضروری است. قبل از اجرای وضو پاکیزه بودن بر نمازگزار واجب است.قصد از وضو، تائب شدن از مکاره است بکّلی، یعنی شستن دست از آنچه نهی شده و متوجّه شدن به همه وجوه حیاتی به حضرت حق و انقطاع از تعلّقات دنیوی و نفسانی، و روی به خدا آوردن به صدق.
به همین منوال، مقصود از نفی خواطر، شستشوی مستحدثات فکری و دماغی است از خبط و شبهه و اوهام یعنی ترک منهیات؛ و مَسحِ سر نشانه ثبات قوای فکری در وحدت مطلقه حق و اقرار به یگانگی اوست؛ و مَسحِ قدم نشانه پاکیزگی قدم از سیر در خطاهای گذشته است و تثبیت آن در راه حق. 8
واجبات وضو به شرح زیر است: 9
شستن دست از آنچه نهی شده و متوجّه شدن به همه وجوه حیاتی به حضرت حق |
|
صورت را از رستنگاه موی سر تا پائین چانه از بالا به پائین میشوئیم 3 بار |
|
دست راست را از آرنج تا سر انگشتان ، از بالا به پایین میشوئیم. دست چپ: دست چپ را ازآرنج تا سر انگشتان ، از بالا به پایین میشوئیم. |
|
دست راست را، با تَََری خودش، به فرق سر از بالا تا پایین میکشیم. |
|
: دست راست را با تری خودش، به روی پای راست، از سر انگشت تا مچ پا میکشیم. دست چپ را با تری خودش، به روی پای چپ، از سر انگشت تا مچ پا میکشیم. |
قبله
"روی گردانیدم به آنکه آسمانها و زمین را آفریده، یکتاپرست و نیستم ازمشرکان." (قران کریم، سوره 6 آیه 79)
از شرایط لازم و ضرور نماز و نمازگزار، روی آوردن به قبله ظاهریست در ظاهر، و توجّه به کعبه دل باطناً که خانه خدا و دل مؤمن است. قبله ظاهری به سوی کعبه در مکّه معظمه میباشد و لازم میآید که تمام اهل عالم در نمازشان بر سطح دایرهای باشند کامل حول مرکزیت مغناطیسی و معنوی کعبه. 10
اذان
رو به قبله بایستید.
کلامات زیر را تکرار کنید: 11
اللهُ اکبر |
4 بار |
اَشهدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ الله |
2 بار |
اَشهدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسولُ الله |
2 بار |
اَشهدُ اَنَّ عَلیّاً وَلیُّ اللهِ |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی الصله |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی الفَلاح |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی خیر العمل |
2 بار |
اللهُ اکبر |
2 بار |
لا اِلهَ اِلاَّ الله |
2 بار |
خدا بزرگترین است
شهادت میدهم که خدایی جز خدای یگانه نیست
شهادت میدهم که محمّد(ص) پیامبر و رسول خداست
شهادت میدهم که علی(ع) ولی خداست
زنده شو به نماز
زنده شو به رستگاری
زنده شو به بهترین عمل
خدا بزرگترین است
نیست خدایی جز خدای یگانه
اقامه
در همان حالت کلامات زیر را تکرار کنید: 12
اللهُ اکبر |
2 بار |
اَشهدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ الله |
2 بار |
اَشهدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسولُ الله |
2 بار |
اَشهدُ اَنَّ عَلیّاً وَلیُّ اللهِ |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی الصله |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی الفَلاح |
2 بار |
حَیّ ِعَلَی خیر العمل |
2 بار |
قَد قامَت الصَّلوٰة |
2 بار |
اللهُ اکبر |
2 بار |
لا اِلهَ اِلاَّ الله |
1 بار |
خدا بزرگترین است
شهادت میدهم که خدایی جز خدای یگانه نیست
شهادت میدهم که محمّد(ص) پیامبر و رسول خداست
شهادت میدهم که علی(ع) ولی خداست
زنده شو به نماز
زنده شو به رستگاری
زنده شو به بهترین عمل
همانا اقامه شد نماز
خدا بزرگترین است
نیست خدایی جز خدای یگانه
_____________________________
مآخذ:
1. Molana Shah Maghsoud Sadegh Angha, Al-Salat, The Reality of Prayer in Islam , Washington D.C: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications®, 1998, pp. 13-14.
2. Ibid. pp. 24-25
3. Ibid. p. 26
4. Ibid. pp. 26-27
5. Ibid. p. 32
6. Islamic Daily Prayer Manual , Riverside, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications®, 1994, p. 3)
7. Molana Shah Maghsoud Sadegh Angha, Al-Salat , p. 20
8. Ibid. pp. 30-31
9. Islamic Daily Prayer Manual, p. 4
10. Molana Shah Maghsoud Sadegh Angha, Al-Salat, pp. 48-49
11. Islamic Daily Prayer Manual, p. 5
12. Ibid. p. 6